ARKADAŞIM HALİT-20.BÖLÜM

ARKADAŞIM HALİT
YİRMİNCİ BÖLÜM…

Evimizin önünden geçen ana caddenin karşı tarafında oturan Ali-é Qereca’nın  hemen  solunda  Emkosanlardan Qadé Emkosan’ın evi vardı. Kardeşi Heci-é Emkosan Siverek Hayvan Pazarı’nda babamın iş ortağı ve aynı zamanda benim kirvemdi. Qad’é Emkosan  ile kardeşi Heci –é Emkosan ne fiziki ne de mizac olarak birbirine hiç benzemezlerdi. Heci Kirvem, hareketli, esprili, şamatayla  başı hoş olan biriydi ama Abisi kirve Qad onun tam tersiydi. Duruşu, yürüyüşü ve konuşma tarzıyla Karadeniz’de gemileri yağmalanmış yorgun bir kaptanı andırıyordu.

Dışarıya karşı son derece sessiz, naif ve kibar olan Qado Kirve yakın çevresine ve özellikle de çoluk çocuğuna karşı oldukça asabiydi. Asabiliğinden kaynaklı olumsuzluklar sadece aile bireylerine yansıyordu. Nedeni bilinmezdi ama  Qado kirve her nedense gülmeyi kendine yasaklamıştı. Yaşadığı sorunların aile bireylerinden kaynaklandığını sanırdı.Böyle düşündüğü  için de eşi ve çocuklarıyla yıldızı bir türlü barışmıyordu. Onlarla hep sorun yaşıyordu.

Qado Kirve iki evlilik yapmıştı. İlk eşi ölmüş, ikinci evliliğini Hewé isminde  emektar bir kadınla yapmıştı. İlk eşinden çoğu erkek olmak üzere epey çocuğu vardı. Çoluk çocuğa karışan çocukları da Abdalağa Mahallesi’nde oturuyordu. Büyük oğlu Ramazan, Şair İbrahim Rafet İlkokulu’nun tam karşısında bulunan sağlık ocağında  çalışıyordu.

Qado’Kirve’nın ikinci eşinden biri erkek diğerleri kız, birkaç   çocuğu vardı. Ailenin tek oğlu Celal benimle yaşıttı. Kızlarından sadece Ayşe’yi hatırlıyorum. Bir kızı  Heci-é Emkosan’ın oğlu yani amcasının oğlu Mevlo ile evliydı. Ailenin bütün çocukları kendi halinde, kimseye zararı olmayan saygılı insanlardı. Celal işten güçten fırsat bulduğunda,  evlerinin az ilerisinde bulunan oyun alanına gelir, bizimle oynardı.

Mahallemizdeki bütün aileler de olduğu gibi evin ağır yükünü Hewé Teyze sırtlamıştı. Asabi eşinden laf işitmek istemeyen Hewé Kirve gecesini gündüzüne katarak durmadan çalışırdı.  Tek gayesi dünyanın sıkıntısını sırtlıyan eşini memnun etmekti. Ne var ki onca çabasına rağmen şükür etmeye yabancı  kocasını bir türlü memnun edemezdi. Qado Kirve sarfedilen onca çabayı kayda değer bulmazdı. Sarf edilen çabalar onun nezdinde hep yetersiz kalırdı.

Qado Kirve  çivisi çıkmış bu rezil dünyanın gidişatına dur diyemediği için yüreği daralır ve olur olmaz yerde çevresine çatardı. Sırtına binen yoksulluk belasından nasıl kurtulacağını bilmediğinden çok sıradan bir şeye bile  anında sinirlenir, bununla kalmaz  açar ağzını, yumar gözlerini ve çocuklarına yakası açılmadık dünya kadar küfürler savururdu. Küfürlerden en çok nasibini alan hiç şüphesiz Hewé Teyze olurdu. Siverek kültürü ve âdetleriyle yoğrulan Hevé Teyze kocasının  yüzüne tek kelime bile söyleyemeye cesaret edemezdi. Onun vazgeçemediği tek silahı zulasında sakladığı gün yüzü görmemiş beddualarıydı. Qado Kirve sinirlenip küplere bindiğinde, küfrün bini beş parça havalarda uçuştuğunda, Hewé Teyze ortalığa saçılan küfürleri sineye çeker, iki elini havaya kaldırıp bildiği ne kadar beddua varsa hepsini eşinin arkasından bir bir sıralamakla yetinirdi. Qado Kirve uzun boylu, zayıf ve esmer birisiydi. Başına devamlı bir mendil bağlar ve öyle gezerdi. Abdalağa yöresinde tarıma elverişli babadan kalma birkaç parça değerli tarlası vardı. Bütün zamanını orada geçirirdi.  Ailenin bağ bahçe ve tarla işlerinde kullandığı eski bir at arabası ve bu arabaya koşturduğu çelimsiz bir atı vardı. Sütünden yararlandıkları ve evlerinin bir köşesinde bağladıkları  inekleri ailenin içinde bulunduğu maddi sıkıntıyı gözler önüne sermek istercesine çok zayıftı. Hewé Teyze’nin Siverek dışında bulunan bağlardan sırtlayarak getirdiği çuvallar dolusu taze ot bu çelimsiz hayvancağızı bir türlü kendine getirmeye kâfi gelmezdi.

Qado Kirvelerin oturdukları toprak damlı ev mahallemizin  en eski evlerinden birisiydi. Evin sağında Ali-é Qerece, solunda arkadaşım Halit’in babası Bahserli Nalbend Mahmut oturuyordu. Arka tarafında ise Mehmed-é Cımo Bülbül’ün evi vardı. Taş ve toprak yığınından ibaret bu evin büyük bir avlusu ve iç içe geçen toprak zeminli birçok odası bulunuyordu. Evin çöktü çökecek bir hali vardı.

Geniş avlunun bir köşesinde Sivereklilerin “çukur “ dedikleri özel bir yer vardı. Çevresi kaba taşlarla çevrilen ve içine hayvan pisliği doldurulan bu çukurlar Siverek’te evinde at, eşek, inek besleyen her ailenin avlusunda mutlaka bulunurdu. Hayvanlardan arta kalan pisliğin biriktirilmesi ve değerlendirilmesi Siverek’te yaşayan birçok yoksul aileler için hayati önem taşırdı. Yirmi yaşın altında olanların kış aylarında biriktirilen bu pisliğin neye yaradığı konusunda sabit bir fikri olmayabilir. Fakat bu yaşın üstündekiler bu pisliğin ne kadar değerli olduğunu çok iyi bilirler.

Devam edecek

Kadir Büyükkaya / Hollanda
[email protected]

Önemli not: Bu yazıya konu ettiğim aile veya şahıslarla ilgili bilgisi olanların bildiklerini benimle özelden paylaşmalarını önemle rica ediyorum.