Detoks Diyetlerinin Bilinmeyen Riskleri

Günümüzün popüler diyet akımlarından biri olan detoks diyetleri hakkında muhtemelen daha önce duymadığınız şeyleri öğreneceksiniz.

Detoks diyetleri genellikle sebze veya meyve kullanılarak yapılan düşük kalorili diyetlerdir. Geçmişten günümüze kadar düşük kalorili beslenmenin vücut üzerindeki etkilerini görmek amacıyla birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda çok ilginç sonuçlara ulaşılmıştır.
Kısa veya uzun süreli enerji kısıtlaması, beyindeki çeşitli bileşenlerin (nöropeptitlerin) üretiminde değişikliklere neden olarak iştahı arttırır ve metabolik hızı azaltır. 

Yapılan çalışmalar sonucu bu değişikliklerin insanlarda kaybedilen vücut ağırlığının geri kazanımına neden olduğu gösterilmiştir.

Bununla birlikte kalori alımını aşırı kısıtlamak strese neden olabilir. Aşırı stresin kortizol düzeyini arttırarak iştahı uyarması ve böylece vücut ağırlığı kaybını zorlaştırması mümkündür. Ayrıca diyet yapmak psikolojik olarak stresli bir süreç olabilmektedir. Tanımı gereği yemeyi kısıtlama eylemi olduğundan yoksunluk ve olumsuz duyguların ortaya çıkmasına neden olur. 121 kadın üzerinde 3 ay boyunca yapılan kontrollü bir diyet müdahalesi çalışmasının sonucunda kalori kısıtlamasının genel olarak kortizol seviyelerini arttırdığı tespit edilmiştir.

Tüm bunların yanı sıra detoks diyetleri yüksek oksalat içerikli sebze ve meyve karışımlarından oluşur.  Bu suların aşırı tüketimi böbreklerde böbrek taşı oluşumuna ve böbrek hasarına neden olabilmektedir. Özellikle kronik böbrek hastalığı olan hastalar yüksek oksalat içerikli bir diyetle akut böbrek hasarı riski altındadır. Normal böbrek fonksiyonuna sahip bir olguda 10 günlük oksalat açısından zengin bir sebze ve meyve suyu diyetinin, geri dönüşümsüz böbrek hasarına ve son dönem böbrek hastalığına neden olduğu belirlenmiştir.
1970’lerin sonunda, düşük kalorili sıvı protein formülü olan “Son Şans Diyeti”ni denerken en az 60 kişinin öldüğü bildirilmiştir. 

Detoks diyetlerini klinik olarak değerlendiren verilerin azlığı nedeniyle kısa ve uzun vadeli potansiyel sonuçları bilinememektedir. Sağlığı olumsuz yönde etkileyen olayların bireysel raporları bildirilmiştir.
 
Detoks diyetlerinin olası risklerini dikkate almalısınız. Sağlıklı bir diyet, düzenli bir beslenme planını takip etmek, profesyonel bir sağlık uzmanından tavsiye almak ve aşırı kısıtlamalardan uzaklaşmakla mümkün olacaktır. Unutmayın, sağlıklı kilo verme hedefinize ulaşmak için ayakta ve dengeli bir yaklaşım her zaman daha iyidir.

Kaynaklar:

Küçük, S. C., & YIBAR, A. (2021). Popüler diyet akımlarının vücut ağırlığı ve sağlık üzerine etkileri. Akademik Gıda, 19(1), 98-107.
Tahreem, A., Rakha, A., Rabail, R., Nazir, A., Socol, C. T., Maerescu, C. M., & Aadil, R. M. (2022). Fad Diets: Facts and Fiction. Frontiers in nutrition, 9, 960922. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.960922
Remer, T., & Shi, L. (2010). Low-calorie dieting and dieters' cortisol levels: don't forget cortisone. Psychosomatic medicine, 72(6), 598–600. https://doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181e9df06
Tomiyama, A. J., Mann, T., Vinas, D., Hunger, J. M., Dejager, J., & Taylor, S. E. (2010). Low calorie dieting increases cortisol. Psychosomatic medicine, 72(4), 357–364. https://doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181d9523c