RÖPORTAJ: KONUT KREDİLERİNDE YAPILAN YENİDEN YAPILANDIRMA

Eğitimci Avukat Zekeriya Naryaprağı abimiz ile geçen hafta yaptığımız söyleşi büyük ilgi ile karşılanınca söyleşilere devam etmenin yararlı olduğuna inandık.

Bu düşüncemi, değerli dostum Zekeriya Naryaprağı abime açınca o da bu fikre sıcak baktığını söyledi. Bunun üzerine uygun ve güncel başlıklarla her hafta bir söyleşi yapmakta karar kıldık. Bu haftaki konumuz banka kredilerinde özellikle konut kredilerinde yapılan yeniden yapılandırma ve bu çerçevede bankaların aldığı “ erken ödeme ücreti”

Sayın Naryaprağı, yeniden yapılandırma nedir?
           
Sayın Uğurlu,
           
Tüketiciler, büyük meblağlı paralara çoğunlukla ev alırken ihtiyaç duyarlar. Bu parayı da  5, 10 yıl hatta 30 yıl gibi uzun dönemlerde ödemek isterler. Diğer taraftan ise kısa dönem acil ihtiyaçlarını da 6 ay ve 36 ay vadelerle karşılamaya çalışırlar. Tüketicilerin bu parasal ihtiyaçları için tek başvuru adresleri bankalardır. Kısaca ihtiyaçlarımız için bankalardan uzun vadeye yayılacak bir ödeme planı çerçevesinde para ya da yerleşik deyim ile kredi talep ederiz.

Bankalardan aldığımız bu kredi(para)nin faizi yüksek olabilir. Daha sonraki süreçte bankalar kredi faizlerini bizim aldığımız oranlardan daha aşağıya çekebilirler.
           
Şayet yüksek faiz ile borçlanmışsak, bu yüksek faiz oranını aşağılara çekmek için kredi çektiğimiz banka ile yeni bir oran üzerinden kredimizi yapılandırma imkânına refinansman (yeniden yapılandırma) denilmektedir.

Sayın Naryaprağı, yeniden yapılandırmayı anlattınız. Peki tüketicilerden erken ödeme ücreti ve ödeme plan değişikliği adı altında neden para alınmaktadır?
Sayın Uğurlu,
Bazı bankalarımız maalesef kanuni bazı haklarını ya yanlış yorumlamakta yada  imkânlarını tüketiciler lehine kullanmayı istememektedirler. Bu aleyhte uygulamalara, ödenmeyen kredilerden dolayı maaş hesaplarına icra aşamalarına başvurmadan bloke koyma, hesap işletim ücreti adı altında resen kesinti yapma, bankamatiklerden alınan makbuzlar için ücret alma gibi sayısız örnekler verebiliriz.Sayın Naryaprağı, bunlar hukuki değil mi?
            Sayın Uğurlu,
Bu saydığım uygulamaların çoğunluğunun hukuki olmadığı veya hukuki olanlarında hakkaniyete uygun olmadıkları birçok mahkeme kararı ile sabittir.
Sayın Uğurlu,
Konumuza dönersek,  faiz oranları düşünce, bankadan aldığı konut kredisini yeniden yapılandırmak için kredi aldığı bankaya  başvuran tüketiciden  ''erken ödeme ücreti'' ve ''ödeme planı değişikliği'' adı altında para alınması haksız ve hukuki olmayan bir uygulamadır.
Tüketici, bankayı yeniden yapılandırma için zorlayamaz ancak banka da, yeniden yapılandırmayı kabul ettikten sonra tüketiciden erken ödeme ücreti veya ödeme plan değişikliği adı altında bir ödeme talep edemez.
Sayın Naryaprağı ,peki  talep ederse ne olur? Ödemezsek banka yeniden yapılandırma işlemini kabul etmiyor.

Sayın Uğurlu,
Biraz önce belirttiğimiz üzere bankayı zorlayamayız ancak bir başka banka seve seve bize yeni faiz oranları üzerinden yeniden yapılandırma imkânı sağlayacaktır. Bu kanuni hakkımızdır.

Sayın Naryaprağı biz bunu bilmiyorduk diyelim ve bankamızla anlaştık onlarda yeniden yapılandırma için bizden ek ödeme talep edip resen kesinti yaparlarsa ne olacak?

Sayın Uğurlu,
Tüketici Kanunu'nun tüketicilere sağladığı en önemli haklardan birisi tüketicinin bilgilendirilme ve aydınlatılma hakkıdır. Bu çerçevede bankaların; masraf, komisyon, cezai şart, eksper ücreti ve diğer tüm giderleri, çekilecek kredi tutarını, taksit miktarını ve sabit aylık ödemeyi tüketiciye bildirme zorunluluğu vardır.

Ancak bankalar arası  rekabet nedeniyle bankaların,  düşük oranlı faiz reklamları verdikleri, dolaylı ücretler yoluyla tüketiciden aldıkları faizi(geliri) tekrar yükselttikleri bir gerçektir. Bu dolaylı gelirler de cezai şart, dosya masrafı, komisyon adı ile dilendirilmektedir. Oysa bu durum tüketici hukuku tarafından yasaklanmaktadır.
           
Çünkü tüketici hukuku tüketicinin karşılıklı olarak üzerinde anlaşılmayan ve resen dayatılan konularda sorumluluk altına sokulamayacağını belirtmektedir.
           
Yani tüketici kredi için ne ödeyeceğini, ne kadar sürede ödeyeceğini ve diğer kesintileri önceden hiçbir duraksamaya düşmeden bilme durumundadır. Kesintileri malumunuz banka krediyi tüketiciye öderken kesmektedir.
           
Bu nedenle önceden kararlaştırılamayan kesinti ve cezai şartlar hukuki değildir ve tüketiciler tarafından 10 yıllık genel zamanaşımı süresi içerisinde her zaman geri istenebilir.

Sayın Naryaprağı haksız kesintilerin geri alınma sürecini ve yolunu anlatabilir misiniz?

Sayın Uğurlu,
Tüketici yapılan haksız kesintileri almak için krediyi aldığı banka şubesine yazılı olarak başvurmak zorunda. Sözleşmede olmayan ve tarafınızdan resen yapılan kesintilerin iadesini talep ediyorum şeklinde bir dilekçe ile başvurmalıdır. Banka bu başvuruya büyük ihtimalle olumsuz cevap verecektir.
Bu cevap bizi iki yönlü bir yola sokmakta eğer 01.01.2012 tarihi itibariyle geri almak istediğimi miktar 1161,67 Tl den aşağı ise İlçe tüketici hakem heyetine, miktar bu oranın üstündeyse doğrudan tüketici mahkemesine başvurmamız gerekmektedir. Bu oran zorunlu miktarı belirtiyor. Yüksek oranlar içinde tüketici hakem heyetine başvurabiliyoruz. Başvuru için herhangi bir ücret alınmamaktadır.
Banka ile yaptığınız yazışma ve ödeme dekontları size verildiyse sözleşmeyi dilekçenize ekleyin. Yoksa bankaya başvurun bu belgeleri talep edin. Bu belgeleri vermek zorundalar. Vermediklerinde kişi olarak savcılığa başvurunuz durumunda görevli, ceza mahkemesinde yargılanır.
Bankalar aleyhlerine çıkan kararları kabul etmek yerine  kendilerinin aleyhine olan hususu mahkeme kararı ise temyize, tüketici hakem heyeti kararı ise mahkemeye taşımaktalar. Ancak çekinilecek bir durum yok,
Yargıtay ve mahkemeler basına da yansıyan kararlarında görüldüğü üzere tüketiciyi haklı bulmaktadırlar. Bankaların bu yolla elde ettikleri gelirler çok yüksek olduğu için bu güne kadar bankalar bu uygulamalarından vazgeçmemektedirler. Bireysel şikâyetleri de hukuki süreci uzatarak en aza indirmeye çalışmaktadırlar.
Hukuki süreç tamamlandığında bu kez tüketici tüm yargılama, vekâlet giderlerini ve yapılan kesintiyi faizi ile bankadan tahsil etmektedir. Bir ev kredisinde geri alınacak olan para miktarı ortalama bir memurun bir aylık maaşını aşmaktadır.
Sayın Naryaprağı bu söyleyişi için teşekkür ediyorum. Gelecek hafta sağlık hukuku ile ilgili söyleşi yapabilir miyiz?

Sayın Uğurlu ben teşekkür ediyorum. Gelecek hafta sağlık personelinin hukuki sorumluluğu ve hasta hakları ile ilgili söyleşiye kadar herkese esenlikler diliyorum.

www.siverekgenclik.com