İTTİHADUL ULEMA: Bayram namazı evlerde kılınabilir

İTTİHADUL ULEMA Fetva Kurulu, bayram namazının evde kılınabileceğine dair bir fetva yayımladı.

Yılda iki defa topluca eda edilen bayram namazının İslam'ın en önemli şiarlarından biri olduğuna dikkat çekilen fetvada, "Bayram namazı, Hanefilere göre vacip, Şafilere göre ise müekked sünnettir. Fakihlerin büyük çoğunluğu, camilerde kılınma imkânı bulunmadığı takdirde bayram namazının evlerde ferdî veya cemaatle kılınabileceği görüşüne gitmiştir. Bu konu fıkıh kitaplarında daha çok 'bayram namazının kazası' başlığı altında ele alınır. Hanefi alimleri dışındaki Cumhuru'l-Ulema, cemaatten geri kalan kimsenin daha sonra evde bayram namazını eda etmesinin müstehap olduğu görüşüne gitmiştir. Kaldı ki Hanefilere göre topluca kılınmaması durumunda bir sonraki gün imamla birlikte bayram namazı yine kılınabilir. (El Aynî, Umdetü'l Kârî VI, 445)" ifadelerine yer verildi.

"Bayram namazının kazasıyla ilgili bu hüküm, umumu kapsayan hastalık ve benzeri sorunlar nedeniyle mescitlerde imamla birlikte kılamayanlar için de geçerlidir." denilen fetvada, "Bu kişiler bayram namazını evde bireysel olarak kılabilecekleri gibi aile fertleriyle birlikte cemaatle de eda edebilirler. (İbn Kudâme, El Muğnî II, 290) Rivayet edildiğine göre Enes Bin Mâlik (radiyallahu anh) bayram namazını kaçırdığında aile efradını toplar, imamın bayram günü kıldırdığı gibi onlarla bayram namazını kılardı. (El Beyhâkî)" görüşlerine yer verildi.

Fetvada ayrıca "Bayram namazı camide kılındığında cuma namazının aksine hutbe irad etmek ve okunan hutbeyi dinlemek farz değildir. Dolayısıyla cemaat sayısının camilere göre çok daha az olduğu evlerde, yalnız bayram namazını kılmak yeterlidir, hutbeye gerek yoktur. Zira hutbe, daha çok camilerde topluca eda edilen namazlar için bir anlam ifade etmektedir." ifadeleri kullanıldı.

Bayram namazının keyfiyeti ve vakti

Açıklamanın sonunda, "bayram namazının keyfiyeti ve vakti" hakkında ise şu değerlendirmelerde bulunuldu:

"Bayram namazının vakti güneşin doğup bir miktar yükselmesiyle başlar, öğle vaktinden bir müddet öncesine kadar devam eder. Bayram namazı için ezan okunmaz, kamet getirilmez. Sadece 'Es-Salâtu Camia' denir ve ihram tekbiri getirilir. Akabinde iftitâh duası okunur. Fatiha suresine başlamadan önce yedi defa (Hanefilere göre üç defa) tekbir getirilir. Fatiha ve zammı sure okunduktan sonra diğer namazlarda olduğu gibi rükû ve secde yapılır. İkinci rekâta kalktıktan sonra Fatiha'ya başlamadan önce beş defa (Hanefilere göre yine üç defa fakat 2. rekatta fatiha ve zammı süre okunduktan sonra) tekbir getirilir. Sonrasında ise kıraat ve diğer rükünler yapıldıktan sonra namaz sonlandırılır.

Bayram namazı evde nasıl kılınır?

Önümüzdeki pazar günü idrak edilecek Ramazan Bayramı'nda, bayram namazını camide cemaatle kılamayacak olmanın hüznünü yaşayan Müslümanlar, münferit olarak ibadetlerini eda edebilecek. Peki, bayram namazı evde nasıl kılınır?
Bayram namazı, biri Ramazan diğeri Kurban Bayramı'nda olmak üzere yılda iki defa kılındığı için nasıl kılınacağı unutulabiliyor. Bayram namazlarının evde kılınabileceğine dair mezhep imamlarının fetvası, Müslümanların akıllarına "Bayram namazı evde nasıl kılınır?" sorusunu getirdi.

İTTİHADUL ULEMA Fetva Kurulu tarafından yapılan açıklamada da belirtildiği gibi camilere göre cemaat sayısının az olduğu veya olmadığı evlerde bayram namazının kılınması yeterlidir ayrıca hutbeye gerek yoktur.

Bayram namazı Hanefî mezhebinde vacip, Şafiî ve Mâlikîler'e göre müekked sünnet, Hanbelîler'e göre ise farz-ı kifâyedir. Bayram namazında okunan hutbe ise sünnettir. Bayram namazını kadınların, seferi olanların ve çocukların da kılmaları meşrudur.

Ayrıca Şâfiîler'e göre, bayram namazının cemaatle kılınması şart olmayıp, münferiden de kılınabilir fakat camide cemaatle kılınması daha faziletlidir.

Bayram namazının vakti, güneşin doğuşu sırasındaki kerahet vaktinin çıkmasından sonradır. Bir mazeret sebebiyle bir beldede bayram namazı birinci gün kılınmamışsa Ramazan bayramının namazı ikinci güne kadar, Kurban bayramının namazı ise 3'üncü güne kadar kılınabilir.

Ancak bayram namazı özürsüz olarak terk edilmişse artık kılınmaz, kurban bayramı ise kerahetle birlikte 2 veya 3'üncü gün kılınabilir.

Hanefilere göre bayram namazını kılınışı

Bayram namazının diğer namazlardan kılınış bakımından farkı, bunun her rek'atında üçer fazla (zait tekbirler) tekbir olmasıdır. Hanefilere göre, birinci rekatta Sübhaneke'den sonra ancak Fatiha'dan önce üç, ikinci rekatta ise Fatiha ve zammı süreden sonra üç tekbir alınır.

Her namazda olduğu gibi Bayram namazına da niyet ve iftitah tekbiri getirilerek başlanır. “Niyet ettim Allah rızası için Ramazan Bayramı namazı kılmaya uydum imama” denilerek iftitah tekbiri alınır. İlk rek'atta iftitah tekbirinden sonra eller bağlanır ve imam ve cemaat sessizce “Sübhâneke” okur.

Bundan sonra imamla birlikte zait tekbirlere geçilir. Tekbirle birlikte eller kaldırılır ve yanlara bıra­kılır. İmamın tekbiri diğer tekbirlerde olduğu gibi sesli, cemaatin tekbirleri ise al­çak sesle olur. Allah-u Ekber denilerek eller kaldırılır ve yanlara salınır, üç kere “sübhânellah” diyecek kadar beklendikten sonra yeniden tekbir alınır; aynı şekilde eller kaldırılır, yanlara bırakılır ve biraz beklendikten sonra bu rek'attaki zait tekbirlerin sonuncusu olan üçüncü tekbir alınır ve bu defa eller bağlanır.

Cemaat susar, imam gizlice eûzü ve besmele çektikten sonra açıktan Fatiha ve zammı süre okur. Diğer namazlarda olduğu gibi rükû ve sec­de yapıldıktan sonra ikinci rek'ate kalkılır.

İkinci rek'atta imam, Fatiha ve arkasın­dan bir sûre okuduktan sonra zait tekbirleri alır. Üç defa tekbir alınır ve eller yanlara salıverilir. Dördüncü tekbir rükûa geçiş tekbiri olup bu tekbirle rükûya gidilir.

Rüku ve secdenin ardından oturulur, "Tahiyyat, Salli-Barik duaları" okunur ve önce sağ tarafa sonra sol tarafa selam verilerek namaz tamamlanır.

Şafilere göre Bayram namazı kılınışı

Şafiîlere göre, birinci rekatta yedi, ikinci rekatta beş (zait) tekbir alınır ve tekbirler her iki rekatta da kıraattan önce alınır.

Şafiî'lere göre Bayram namazları Müekked Sünnet'lerdir. İslam alametlerinden sayılır. Cemaatla kılınması daha faziletlidir. Yalnız başına da hutbesiz kılınabilir. Bunu misafirlerde, kadınlarda yalnız başlarına kılabilirler. Güneşin doğuşundan zeval vaktine kadar kılınabilir.

Ramazan ve Kurban Bayramı'nın ilk günü güneş doğduktan sonra vakti girer ve öğle namazına yaklaşık olarak 15-20 dakika kalınca biter. Güneş doğup bir mızrak boyu kadar yükselince kılınması daha faziletli­dir.

Bayram namazı mükekked sünnetlerdendir. Cemaatla kılınması daha sevaptır. Mukim, yolcu, hür, köle, erkek ve kadın herkese sünnettir.

Bayram namazı iki rek'attır. Ezan ve kamet getirilmez. Bayram namazına niyet edilip (Niyet ettim Allah rızası için Ramazan Bayramı namazı kılmaya –cemaat varsa- uydum imama) ihram tekbiri alındıktan sonra iftitah (Veccehtü) du­ası okunur. Sonra 7 defa aralıklı tekbir alınır. Her tekbir alınışında ellerin kulaklara kadar kaldırılıp bağlanması sünnettir. Her iki tekbir arasında,

"Sübhanallahi welhamdu lillahi we lâ ilahe illallahu wellahu ekber" zikrini okumak sünnettir.

Tekbirlerden sonra Eûzu besmele çekilip Fatiha ve zammı sure oku­nur. Rükû, i'tidal ve secdeler yapıldıktan sonra ikinci rek'ate kalkılır. Ön­ce 5 defa tekbir alınır. Birinci rekatte olduğu gibi eller kaldırılıp bağlanır ve yukarıdaki zikir okunur. Tekbirlerden sonra Fatiha ve sure ya da ayet­ler okunur ve ikinci rek'at de tamamlanır.

Tekbirler unutulup Fatiha okumaya başlandıktan sonra hatırlanırsa ya­pılacak bir şey yoktur. Namazın sonunda da sehiv secdesi yapılmaz. İmam bilerek tekbir almaz veya unutursa cemaatin da tekbir almaması gerekir.

Cemaatle kılındığına Fatiha, sure ve tekbirler açıktan okunur. (İLKHA)